یکی از ویژگیهای مسجد طراز اسلامی، امکان دسترسی راحت و سریع به آن است تا در اوقات شرعی فرد مومن بتواند وقت نماز در مسجد حاضر شده و اقامه نماز نماید به همین خاطر هم در معماری اسلامی، همواره دقت شده است که مساجد در مرکز شهر ایجاد شود تا همه نقاط شهر نسبت به آن در فاصله یکسانی قرار بگیرند.
در مناطق سردسیر و شهرهای کوهستانی که هوا بسیار سرد است و مسیرها طولانی و صعبالعبور، تعداد مساجد اندک و امکان دسترسی به آن سختتر است. شهروندان روسی در رفع مشکلات موجود و فراهم آوردن امکان اقامه نماز اول وقت ایدهای با عنوان مسجد سیار اجرا کردند که در نوع خود بدیع و تازه است:
ایده
راهاندازی مساجد سیار بوسیله خودروی شخصی و اتاقکهای متحرک در خیابانهای شلوغ و بدون مسجد
مشروح ایده
برای اجرایی شدن ایده، میتوان سالن داخلی خودروی شخصی و یا اتاقکهایی را که قابل جابهجایی با چرخ هستند، به نمازخانه کوچک با چند تخته موکت و سجاده، منبع آب تصفیه برای وضو و یک وضوخانه کوچک مجهز نمود. نمازخانه این اتوبوسها گنجایش شش یا هفت نفر را دارد و برای افرادی که خواهان نمازخواندن هستند، ولی مکان مناسبی برای آنها وجود ندارد، ایجاد شده است. از دیگر وسایلی که میتوان در این مساجد تدارک دید؛ قبله نما، جانماز و آب تصفیه میباشد.
ضرورت ایده
بسیاری از اوقات شهروندان مسلمان روسی به دلیل مسافتهای طولانی درون شهری و نبود مساجد، مجبور بودهاند نماز خود را در منزل قضا نمایند. روشان عباس اوف، معاون اول شورای مفتیان روسیه معتقد است اگر چه مساجد سیار نمیتوانند جایگزین مناسبی برای مساجد ثابت و فعال باشند اما به دلیل گنجایش کم آنها نوعی رقابت میان نمازگزاران در کسب مکان برای اقامه نماز ایجاد میکند.
سابقه اجرای ایده
*ساخت مکانی سیار برای عبادت برای نخستین بار، سه سال پیش توسط یهودیان در تعدادی از شهرهای روسیه ایجاد شد و آنها با هدف تشویق یهودیان به ادای آیینهای یهود و آشنایی با آموزههای دین یهودیت این اماکن متحرک را ساختند. ایده ساخت مساجد سیار در موسکو نیز بعد از موفقیت تجربه در شهر «قازان»، پایتخت تاتارستان آمد، اما اجرای این طرح بنا به دلایلی از جمله مشکلات سازماندهی و نیز طبیعت جغرافیایی در شهر مسکو موفقیتآمیز نبود.
**شهروندی خوش ذوق و اندونزیایی خودروی شخصی خود را به مسجد سیار تبدیل کرده است. این شهروند ساکن در شهر جاکارتا با نصب یک منبع آب و تعبیه چند تخته موکت در ساعات اوقات شرعی در اماکن پر رفت و آمد توقف کرده و مردم را به برپایی نماز اول وقت تشویق میکند.